۱۱ خوراکی که باعث سوزش معده می‌شود

معمولا سوزش معده به‌صورت احساس سوزشِ دردناک در ناحیه‌ی پایین قفسه‌ی سینه توصیف می‌شود. دریچه‌ای که در انتهای مری واقع شده است، در حالت عادی از ورود اسید معده به مری جلوگیری می‌کند. این دریچه یک ماهیچه‌ی حلقوی است که به‌طور طبیعی باید بسته باشد و هنگام بلعیدن غذا یا آروغ‌زدن (خروج باد گلو) باز شود. معمولا این دریچه در افرادی که بازگشت (رفلاکس) اسید دارند، ضعیف است. به‌همین دلیل این دسته از افراد سوزش معده را تجربه می‌کنند. رژیم غذایی نقش مهمی در سوزش معده دارد. بسیاری از غذاها سبب شل‌شدن دریچه‌ی انتهایی مری می‌شوند. درنتیجه غذا به مری بازمی‌گردد و سبب سوزش سرِدل (سوزش معده) می‌شود. در ادامه ۱۱ خوراکی‌ای که سبب سوزش معده می‌شود آورده شده است. با «چطور» همراه باشید.

۱. غذاهای پُرچرب

غذاهای پرچرب می‌توانند سبب سوزش معده شوند. متأسفانه غذاهای سالم چرب و مغذی مانند آووکادو، پنیر و آجیل هم از این قاعده مستثنی نیستند. غذاهای پرچرب به دو صورت می‌توانند منجر به سوزش معده شوند:

اول اینکه غذاهای پُرچرب سبب شل‌شدن اسفنکتر انتهای مری می‌شوند. این ماهیچه، حایل بین مری و معده است. بنابراین در صورت شل‌شدن این ماهیچه، اسید معده می‌تواند از معده به مری بازگردد و سبب سوزش معده شود.

همچنین غذاهای پرچرب محرک ترشح هورمون کوله‌سیستوکینین (CCK) هستند. این هورمون گوارشی، سبب شل‌شدن دریچه‌ی انتهایی مری و درنتیجه بازگشت اسید خواهد شد.

علاوه بر این، در حضور هورمون CCK غذاها مدت زمان بیشتری در معده باقی می‌مانند و بهتر هضم می‌شوند. در این صورت خطر بازگشت اسید افزایش می‌یابد که سبب سوزش معده می‌شود.

توجه داشته باشید که منظور از غذاهای پرچرب در اینجا صرفا غذاهای سالم با محتوای چربی بالا نیست. غذاهای سرخ‌شده و آماده که چربی بالایی دارند نیز سبب سوزش معده می‌شوند.

۲‌. نعناع

اغلب تصور می‌شود که خانواده‌ی نعناع مانند قرص نعناع و پونه مشکلات گوارشی را تسکین می‌دهند. اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد نعناع می‌تواند سبب سوزش معده شود.

مطالعه‌ای نشان می‌دهد مصرف مقدار زیاد پونه با علائم بازگشت اسید ارتباط دارد. جالب اینجاست که پونه دریچه‌ی انتهای مری را شل نمی‌کند، بلکه با تحریک پوشش مری سبب سوزش معده می‌شود.

مطالعه‌ی دیگری که روی بیش از ۵۰۰ نفر انجام شد نشان می‌دهد که خطر سوزش معده در افرادی که روزانه چای نعناع مصرف می‌کنند، دوبرابر بیشتر از دیگران است.

به‌طورکلی، شواهد کمی مبنی بر ارتباط نعناع با سوزش معده وجود دارد. درصورتی‌که احساس می‌کنید نعناع سوزش معده‌ی شما را بدتر می‌کند، بهتر است از مصرف آن خودداری کنید.

۳. آب مرکبات

نوشیدن آب مرکبات می‌تواند علائم سوزش معده را ایجاد کند. به‌عنوان نمونه در یک مطالعه که روی ۳۸۲ نفر که معمولا سوزش معده داشتند انجام شد، ۶۷ درصد از شرکت‌کنندگان گفتند که بعد از مصرف آبِ مرکبات سوزش معده را تجربه کرده‌اند.

در مطالعه‌ی دیگری که تقریبا روی ۴۰۰ نفر مبتلا به سوزش معده انجام شد، ۷۳ درصد از افراد بعد از نوشیدن آب پرتقال یا آب گریپ‌فروت دچار سوزش معده شدند. سرانجام محققان به این نتیجه رسیدند که میزان اسید موجود در آب مرکبات می‌تواند سبب ایجاد علائم سوزش معده شود.

بااین‌حال هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است که آب مرکبات چطور می‌تواند سبب سوزش معده شود.

۴. شکلات

شکلات یکی از عوامل رایج دیگر است که سبب سوزش معده می‌شود. مانند غذاهای پُرچرب، شکلات هم سبب شل‌شدن دریچه‌ی انتهای مری و بازگشت اسید می‌شود که به سوزش معده می‌انجامد.

شکلات از کاکائو ساخته شده که حاوی سروتونین (هورمون شادی) است. متأسفانه، سروتونین هم سبب شل‌شدن دریچه‌ی انتهایی مری می‌شود. علاوه بر این، تئوبرومین و کافئین موجود در شکلات نیز سبب تحریک و شل‌شدن این دریچه می‌شوند.

۵. غذاهای تند

غذاهای تند در ایجاد سوزش معده کاملا شناخته شده هستند. این غذاها معمولا از ترکیبی به نام کپسایسین (capsaicin) تشکیل شده‌اند که سرعت هضم را کاهش می‌دهد. این بدان معناست که مواد غذایی مدت زمان بیشتری درون معده باقی می‌مانند که خطر سوزش معده را افزایش می‌دهد.

یک مطالعه نشان داد که مصرف فلفل قرمز می‌تواند سرعت هضم را کاهش بدهد. به‌علاوه غذاهای تند ممکن است التهاب موجود در مری را تحریک کنند که این امر می‌تواند علائم سوزش معده را بدتر کند. بنابراین درصورتی که سوزش معده دارید، بهتر است مصرف غذاهای تند را کاهش بدهید.

۶. نمک

نمک‌ پاشیدن روی غذا یا مصرف غذاهای شور می‌تواند رفلاکس را که یک عامل خطر برای سوزش معده است افزایش دهد. مطالعه‌ای نشان داد افرادی که هنگام خوردن غذا روی غذایشان نمک می‌پاشند تا ۷۰ درصد بیشتر از دیگران در معرض خطر رفلاکس قرار دارند.

اینکه نمک چطور سبب افزایش خطر رفلاکس می‌شود هنوز به‌طور کامل مشخص نیست. احتمالا افرادی که غذاهای شور استفاده می‌کنند، تمایل بیشتری به غذاهای سرخ‌شده و پُرچرب نیز دارند. مصرف غذاهای شور، چرب و سرخ‌شده بیشتر از غذاهای صرفا شور، سبب تحریک سوزش معده می‌شوند.

۷. پیاز

پیاز به‌خصوص پیاز خام یک عامل متداول برای سوزش معده است. پیاز هم دریچه‌ی انتهای مری را شل می‌کند که به بازگشت اسید و سوزش معده می‌انجامد.

در یک مطالعه، از گروهی از افراد مبتلا به سوزش معده خواسته شد یک روز همبرگر ساده بخورند و روز دیگر همان همبرگر را با پیاز مصرف کنند. نتایج مطالعه حاکی از آن بود که مصرف همبرگر با پیاز، به وضوح علائم سوزش معده‌ی این افراد را بدتر کرده بود.

به‌علاوه پیاز منبع غنی از فیبرهای قابل‌تخمیر است که موجب آروغ‌زدن می‌شود. آروغ‌زدن می‌تواند علائم بازگشت اسید را تشدید کند. فیبرِ قابل‌تخمیرِ پیاز از فودمپ‌ها ساخته شده است. فودمپ‌ها ترکیباتی هستند که ممکن است برخی از مشکلات گوارشی را تحریک کنند.

۸. الکل

مصرف بیش‌ازحد الکل به چند طریق می‌تواند سبب تشدید علائم سوزش معده شود. الکل سبب شل‌شدن دریچه‌ی انتهای مری می‌شود که به بازگشت اسید معده به مری و سوزش معده منجر می‌شود. علاوه‌براین، نوشیدنی‌های الکلی به‌خصوص شراب و آب‌جو می‌توانند مقدار اسید معده را افزایش بدهند که خطر سوزش معده را بیشتر می‌کنند. مصرف بیش‌ازحد الکل به‌طور مستقیم به پوشش مری صدمه می‌زند و با گذشت زمان سبب حساسیت بیشتر مری به اسید معده خواهد شد.

۹. قهوه

بعضی از افراد بعد از نوشیدن قهوه، سوزش معده را تجربه می‌کنند. قهوه سبب شل‌شدن دریچه‌ی انتهای مری می‌شود که خطر بازگشت اسید و سوزش معده را افزایش می‌دهد. براساس برخی تحقیقات، کافئین موجود در قهوه دلیل اصلی آن است.

بااین‌حال، مطالعات دیگری وجود دارند که فقط روی تأثیرات کافئین انجام شده‌اند و نشان می‌دهند که کافئین در علائم رفلاکس نقشی ندارد. درصورتی‌که این موضوع درست باشد، پس باید ترکیبات دیگر موجود در قهوه را مورد بررسی قرار داد. بااین‌حال، سایر تحقیقات هیچ ارتباطی بین قهوه و علائم رفلاکس را نشان نمی‌دهند.

اگر با قهوه مشکلی ندارید می‌توانید آن را مصرف کنید، اما اگر احساس می‌کنید قهوه سبب رفلاکس و سوزش معده‌ی شما می‌شود بهتر است از خوردن آن اجتناب کنید یا مصرف آن را کاهش بدهید.

۱۰. نوشیدنی‌های گازدار

نوشیدنی‌های گازدار عامل اصلی سوزش معده هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که این نوشیدنی‌ها دریچه‌های انتهای مری را شل می‌کند و خاصیت اسیدی بودن اسید معده را افزایش می‌دهند که هردو عامل سوزش معده هستند.

در یک مطالعه محققان الگوی خواب بیش از ۱۵ هزار نفر را مشاهده کردند و دریافتند که تقریبا ۲۵ درصد افراد، سوزش معده‌ی شبانه را تجربه می‌کنند.

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که سوزش معده در شب با چند عامل ارتباط قوی دارد که از آن جمله می‌توان به مصرف نوشیدنی‌های گازدار اشاره کرد. تحقیق دیگری نشان می‌دهد که خطر ایجاد علائم رفلاکس مانند سوزش معده در افرادی که نوشیدنی‌های گازدار مصرف می‌کنند تا ۶۹ درصد بیشتر است.

۱۱. شیر

معمولا افراد برای تسکین سوزش معده شیر مصرف می‌کنند. درحالی‌که نوشیدن شیر ممکن است به‌جای تسکین، علائم سوزش معده را ایجاد کند. به گفته‌ی محققان، شیر ممکن است تولید اسید معده را افزایش بدهد که یک عامل خطر برای سوزش معده است.

در مطالعه‌ای که روی بیش از ۴۰۰ نفر با سوزش معده صورت گرفت، تقریبا ۳۸ درصد افراد بعد از نوشیدن شیر علائم سوزش معده را گزارش دادند. براساس تحقیقات، ارتباط بین نوشیدن شیر و سوزش معده ناشی از چربی‌های موجود در شیر است. درصورتی‌که نوشیدن شیر سبب سوزش معده‌تان می‌شود بهتر است از نوشیدن آن خودداری کنید یا مصرف آن را کاهش بدهید.

غذاهایی که احتمالا به بهبود سوزش معده کمک می‌کنند

درحالی‌که بسیاری از غذاها ممکن است سوزش معده‌تان را بدتر کنند، غذاهایی هم وجود دارند که به بهبود علائم آن کمک می‌کنند.

در ادامه چند غذایی را که به بهبود سوزش معده کمک می‌کنند، معرفی کرده‌ایم:

• زنجبیل: این ماده یک درمان طبیعی برای حالت تهوع و استفراغ است. درحالی‌که شواهد کمی مبنی بر تأثیر زنجبیل بر سوزش معده وجود دارد ولی ممکن است رفلاکس را کاهش بدهد.
• موز و هندوانه: این میوه‌ها به‌طورطبیعی اسید کمی دارند و اغلب برای کاهش رفلاکس پیشنهاد می‌شوند.
• سبزیجات: این مواد به‌طور طبیعی چربی، اسید و قند کمی دارند. این سبزیجات شامل لوبیا، کلم بروکلی، اسفناج و کرفس هستند.
• بلغور جو: بلغور جو حاوی فیبر است که با کاهش خطر بازگشت اسید ارتباط دارد. این فیبرها فاقد فودمپ‌ها هستند، به‌همین دلیل سبب آروغ‌زدن یا رفلاکس نمی‌شوند.
• غلات و سیب‌زمینی: تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف غلات و سیب‌زمینی با کاهش ۴۲ درصدی بیماری رفلاکس معده به مری همراه است.